Czy programy telewizyjne reklamujące np. chirurgów plastycznych są zgodne z prawem? Czy lekarz może umieścić na płocie baner, informujący o istnieniu jego gabinetu z adresem i informacją, co jest w nim wykonywane? Czy można proponować kilka badań za łącznie niższą cenę? Czy cena za drugą wizytę może być niższa od pierwszej?
Zobacz odpowiedzi na pytania związane z zakazem reklamy praktyki lekarskiej, zadane prawnikom z Kancelarii DZP w ramach internetowego szkolenia dla lekarzy z 10.03.2016 r.
1. Czy programy telewizyjne reklamujące np. chirurgów plastycznych są zgodne z prawem?
Zgodnie z art. 63 Kodeksu Etyki Lekarskiej, lekarz tworzy swoją zawodową opinię jedynie w oparciu o wyniki swojej pracy, dlatego wszelkie reklamowanie się jest zabronione.
W przypadku programów telewizyjnych, w których lekarz występuje jako ekspert, powinien on udzielać obiektywnych, merytorycznych informacji związanych ze swym zawodem i obszarem wiedzy, w którym się specjalizuje. W takiej sytuacji wskazywanie i rekomendowanie w wypowiedzi konkretnej firmy może być uznane za reklamę.
2. Lekarz pomalował całą boczną elewację 4 piętrowego bloku z logo firmy i informacją, że z cena 3200 zł za koronę z implantem. Czy jest to zgodne z prawem?
Zgodnie z uchwałą nr 29/11/VI Naczelnej Rady Lekarskiej z dnia 16 grudnia 2011 r. w sprawie szczegółowych zasad podawania do publicznej wiadomości informacji o udzielaniu przez lekarzy
i lekarzy dentystów świadczeń zdrowotnych, dozwolone jest używanie tablic o precyzyjnie określonych wymiarach 40x60 cm. Używanie większych, a zwłaszcza rażąco większych tablic lub instalacji o podobnej formie (np. mural) może zatem zostać uznane za niedozwoloną reklamę.
W opisanej sytuacji należy usunąć informację o cenie. Jeżeli jest to niemożliwe, tego typu mural naruszać będzie uchwałę. Dozwolone jest bowiem promowanie samego logotypu.
3. Czy lekarz może umieścić na płocie baner informujący o istnieniu jego gabinetu z adresem i informacją, co jest w nim wykonywane?
Tak. Zgodnie z uchwałą nr 29/11/VI Naczelnej Rady Lekarskiej z dnia 16 grudnia 2011 r. w sprawie szczegółowych zasad podawania do publicznej wiadomości informacji o udzielaniu przez lekarzy
i lekarzy dentystów świadczeń zdrowotnych, dozwolone jest używanie tablic o precyzyjnie określonych wymiarach 40x60 cm. Lekarz może wykorzystać 2 stałe tablice ogłoszeniowe na zewnątrz budynku, w którym prowadzona jest praktyka i dodatkowo nie więcej niż 2 tablice ogłoszeniowe przy drogach dojazdowych do siedziby praktyki. Lekarz wykonujący praktykę zawodową może w nich poinformować o tytule zawodowym, imieniu i nazwisku, miejscu, dniach i godzinach przyjęć. Fakultatywnie może też podać informację o rodzaju wykonywanej praktyki zawodowej, stopniu naukowym, specjalizacji, umiejętności z zakresu węższych dziedzin medycyny lub udzielania określonych świadczeń zdrowotnych, szczególnych uprawnieniach, numerze telefonu oraz o cenach i sposobach płatności w przypadku przekazywania tych informacji poprzez zamieszczanie ich na stronie www lub przez telefony informacyjne.
4. Czy umieszczony wysoko na budynku szyld 1.0x1.5 m zawierający nazwę, logo i strzałkę kierującą do Poradni (poradnia z tyłu budynku) jest dozwolony?
Nie. Zgodnie bowiem z uchwałą nr 29/11/VI Naczelnej Rady Lekarskiej z dnia 16 grudnia 2011 r. w sprawie szczegółowych zasad podawania do publicznej wiadomości informacji o udzielaniu przez lekarzy i lekarzy dentystów świadczeń zdrowotnych, dozwolone jest używanie tablic o precyzyjnie określonych wymiarach 40x60 cm. Używanie większych tablic może zatem zostać uznane za niedozwoloną reklamę.
5. Założyłem nowy gabinet stomatologiczny w mieście bez konkurencji. Czy mogę np. ustalić na pierwsze 2 miesiące cennik koło 50% wysokości standardowych cen dla wszystkich, a pacjenci wiedzieli by o tym tylko drogą dialogu relacji lekarz-pacjent, czy też mogę zamieścić taki cennik tylko z dopiskiem, że „cennik ważny do…”
Informacja kierowana do indywidualnie oznaczonych osób nie będzie spełniać przesłanki publicznego charakteru wymaganej art. 14 ustawy o działalności leczniczej. O zniżce można więc informować pacjentów bezpośrednio w trakcie rozmowy w gabinecie.
Zgodnie z uchwałą Naczelnej Rady Lekarskiej numer 29/11/VI z dnia 16 grudnia 2011 roku
w sprawie szczegółowych zasad podawania do publicznej wiadomości informacji o udzielaniu przez lekarzy i lekarzy dentystów świadczeń zdrowotnych dozwolone jest przekazywanie informacji
o cenach tylko poprzez zamieszczanie ich na stronie internetowej praktyki zawodowej lub poprzez specjalne telefony informacyjne. Cennik może być też udostępniany w samej placówce, w której udzielane są świadczenia. Informacja o dacie obowiązywania cen, o ile nie jest wzbogacona dodatkowymi komunikatami perswazyjnymi i przedstawiona w sposób wyraźnie marketingowy, nie powinna zostać uznana za reklamę.
6. Czy proponowanie np. kilku badań za łącznie niższą cenę jest zgodne z prawem?
Prowadzenia własnej polityki cenowej jest działalnością dozwoloną. Element ryzyka wiąże się
z komunikacją - treścią i formą komunikatów o udzielanych zniżkach i promocjach. Im bardziej marketingowa i nastawiona na zachęta forma przekazu, tym większe ryzyko uznania takiego działania za reklamę. O zniżkach i rabatach można też informować pacjentów bezpośrednio w trakcie rozmowy w gabinecie.
7. Czy wykorzystanie wizerunku lekarza w firmie kosmetycznej jest zakazane?
W naszej ocenie takie działanie może zostać uznane za zachęcanie do korzystania z konkretnych kosmetyków przez lekarza prowadzącego praktykę zawodową, co skutkuje ryzykiem naruszenia art. 63 Kodeksu Etyki Lekarskiej, zgodnie z którym lekarz nie powinien wyrażać zgody na używanie swego nazwiska i wizerunku dla celów komercyjnych.
8. Jak zakwalifikować druki bezadresowe wysyłane przez pocztę na określonym terenie?
Rozsyłanie niezaadresowanych druków do nieokreślonego bliżej kręgu osób przypomina dystrybucję ulotek. Tymczasem rozdawanie ulotek poza siedzibą praktyki jest działalnością niedozwoloną. Istnieje więc ryzyko, że taka forma przekazu zostanie uznana za złamanie prawa.
9. Czy cena za drugą wizytę danego pacjenta w gabinecie może być niższa od pierwszej i czy może to być wymienione na stronie internetowej?
Tak. Prowadzenia własnej polityki cenowej jest działalnością dozwoloną. Zgodnie z uchwałą Naczelnej Rady Lekarskiej numer 29/11/VI z dnia 16 grudnia 2011 roku w sprawie szczegółowych zasad podawania do publicznej wiadomości informacji o udzielaniu przez lekarzy i lekarzy dentystów świadczeń zdrowotnych dozwolone jest przekazywanie informacji o cenach tylko poprzez zamieszczanie ich na stronie internetowej praktyki zawodowej lub poprzez specjalne telefony informacyjne. Należy jednak pamiętać, że informacje o cenach nie mogą mieć charakteru perswazyjnego i przypominać swą formą reklamy.
10. Czy kosmetyki należy podciągnąć pod promocję zdrowia?
Reklama kosmetyków nie podlega specjalnym ograniczeniom prawnym. Można je promować na takich samych zasadach jak większość innych produktów. Wykorzystanie wizerunku lekarza do reklamy kosmetyków może zostać uznane za naruszenie 63 Kodeksu Etyki Lekarskiej, zgodnie z którym lekarz nie powinien wyrażać zgody na używanie swego nazwiska i wizerunku dla celów komercyjnych.
11. Czy informacja o gabinecie i jego usługach na witrynie danego gabinetu np. na powierzchni 1 m na 2 m jest dozwolona?
Umieszczanie informacji w witrynie gabinetu sprawia, że komunikat nabiera publicznego charakteru, a więc podlega ograniczeniom dotyczących reklamy. W takim przypadku rekomendujemy postępowanie zgodne z uchwałą nr 29/11/VI Naczelnej Rady Lekarskiej z dnia 16 grudnia 2011 r.
w sprawie szczegółowych zasad podawania do publicznej wiadomości informacji o udzielaniu przez lekarzy i lekarzy dentystów świadczeń zdrowotnych, czy używanie tablic o precyzyjnie określonych wymiarach 40x60 cm.
12. Czy wypowiedzi lekarza nt. składników aktywnych kosmetyków są już reklamą tych kosmetyków? Chodzi o opinię eksperta na temat składu.
To zależy od kontekstu wypowiedzi, czy będzie to do publicznej wiadomości, czy do pacjenta. Jeśli więc lekarz wypowiada się np. w spocie reklamowym, jego wypowiedź będzie można uznać za reklamę. Decydujące znaczenie dla rozstrzygnięcia charakteru udziału lekarza mieć więc będzie charakter całego komunikatu i kontekst sytuacyjny. Rekomendujemy zachowanie szczególnej ostrożności w takich przypadkach, bowiem zgodnie z art. 63 Kodeksu Etyki Lekarskiej, lekarz nie powinien wyrażać zgody na używanie swego nazwiska i wizerunku dla celów komercyjnych.
13. Czy mogę polecać innego lekarza np. specjalistę z innej dziedziny na pytanie pacjenta lub bez jego pytania?
Tak. W takiej sytuacji nie zostaje spełniona przesłanka publicznego charakteru wypowiedzi. Nie dotyczy to jednak sytuacji, gdy lekarz poleca kogoś większej grupie osób np. podczas wykładu.
14. Czy reklama, pomijając TV i radio, jest zgodna z prawem?
Uchwała nr 29/11/VI Naczelnej Rady Lekarskiej z dnia 16 grudnia 2011 r. w sprawie szczegółowych zasad podawania do publicznej wiadomości informacji o udzielaniu przez lekarzy i lekarzy dentystów świadczeń zdrowotnych wskazuję, że lekarze powinni informować o swojej praktyce poprzez tablice informacyjne, ogłoszenia prasowe, książki telefoniczne, informatory medyczne, strony internetowe oraz drogą telefoniczną. Należy jednak pamiętać, że niedozwolona jest wszelka forma reklamy, nie tylko spoty telewizyjne i radiowe. Przepisy nie różnicują pod tym względem rodzaju medium. W zależności od treści i formy, ogłoszenie prasowe może być reklamą, tak samo nie każde wystąpienie lekarza w telewizji lub radiu musi być automatycznie uznawane za reklamę.
15. Przed zabiegami pacjenci podpisują zgodę na zabieg, w której jest zapis dotyczący zgody na wykorzystanie zdjęć pacjenta z efektem zabiegu. Czy takie zdanie wystarczy czy musi być bardziej rozbudowane, co powinna taka zgoda zawierać?
Wykorzystanie zdjęć lub nagrań pacjenta jest możliwe tylko i wyłącznie za jego zgodą. Ogólnie sformułowany zapis o zgodzie na wykorzystanie zdjęć z efektem zabiegu co do zasady jest wystarczający. Zalecamy, by zapis dotyczący zgody zawierał jak najdokładniejszą informację o tym,
w jaki sposób zdjęcie zostanie wykorzystywane np. umieszczone na stronie internetowej, opublikowane w periodyku jako ilustracja artykułu naukowego itp. Pozwoli to uniknąć ewentualnych późniejszych roszczeń.
